حجت الاسلام سید امیر سخاوتیان، معاون علمی ستاد فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به برگزاری دوره تربیت پژوهشگر در زمینه هوش مصنوعی با رویکرد اسلامی، گفت: دوره تربیت پژوهشگر در زمینه هوش مصنوعی با رویکرد اسلامی توسط این ستاد برگزار می‌گردد و هم اکنون ثبت نام این دوره آغاز شده است که متن آن به این شرح است:

دوره تربیت پژوهشگر هوش مصنوعی با هدف تأمین اساتید و محققین در این زمینه طراحی شده است

۱- لطفاً ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند و معاونت علمی آن را معرفی نمائید.

بسم الله الرحمن الرحیم. با تدبیر آیت الله اعرافی، ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند در حوزه‌های علمیه شکل گرفت. این ستاد اضلاع و معاونت‌های گوناگونی را دارد همانند معاونت گفتمان سازی، معاونت مطالعات راهبردی و یکی از معاونت‌های بسیار مهم در این ستاد معاونت علمی می‌باشد. چرا که بعد علمی از مهم‌ترین ابعاد فناوری‌های هوشمند است که اگر از این بعد غفلت کنیم اسیر صرف فناوری شده و دچار آسیب‌های فراوانی خواهیم شد که از آن جمله آن می‌توان به ابزار انگاری در تجربه ۲۰۰ ساله و خصوصاً ۱۰۰ سال گذشته اشاره کرد.

وظیفه معاونت علمی در ستاد فناوری‌های هوشمند کار ستادی است و این کار ستادی اعم از این است که مراکز مختلف علمی را شناسایی کند ظرفیت‌های آنان را بشناسد و ببیند هر کدام از آنها در چه سطح و در چه بعد و چه لایه‌ای از فناوری‌های هوشمند می‌توانند اقدام کنند و این ستاد در ساماندهی آنها تلاش کند. این یک کلیت اولیه از ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند است.

با توجه به مطالبی که عرض شد، باید این مسئله را تذکر بدهیم وقتی که می‌گوئیم «ستاد فناوری‌های هوشمند در حوزه‌های علمیه» مطمئناً مراد ما تمام علم و فناوری مربوط به هوش مصنوعی و فناوری‌های هوشمند نیست، بلکه آن چیزی ست که حوزه‌های علمیه بر اساس ضرورت ذاتی و وظیفه ذاتی خودشان متکفل آن هستند و آن وظیفه را بر عهده دارند. وظیفه ذاتی حوزه‌های علمیه صیانت از حریم اسلام است و انتقال آموزه‌های وحیانی به بدنه جامعه و نسل آینده است. این مطلب در نسبت با هوش مصنوعی در سه دانش اصلی خودش را نشان می‌دهد مباحث بنیادین و فلسفی، مباحث فقهی و حقوقی، و مباحث اخلاقی. ظهور این سه در جامعه خودش را به صورت سبک زندگی و پدیده‌های اجتماعی نشان می‌دهد که این سبک زندگی و پدیده‌های اجتماعی نقاط قوت و نقاط ضعفی دارند. در معرض تهدیدند و فرصت‌هایی را نیز ایجاد می‌کنند که باید همه این ابعاد در نظر گرفته شود.

به دنبال تأسیس مرکز تخصصی هوش مصنوعی هستیم

۲- گویا این ستاد اقدام به طراحی دوره تربیت پژوهشگر نموده است لطفاً ضمن معرفی دوره بفرمائید ضرورت و هدف آن چیست؟

ببینید همانطور که عرض شد حوزه‌های علمیه پیرو وظیفه ذاتی خود در سه لایه اقدام می‌کنند لایه‌های آموزشی، پژوهشی و ترویجی تبلیغی. با توجه به اینکه هوش مصنوعی یک پدیده‌ی نوظهور است و ما هنوز مرکزی که متکفل این مساله باشد نداریم؛ ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند تصمیم گرفته است دوره تربیت پژوهشگر هوش مصنوعی را با این هدف برگزار کند که نیروهای مختلفی را برای سطوح مختلف هوش مصنوعی تربیت کند گروهی به عنوان استاد و مدرس، گروهی به عنوان پژوهشگر و محقق و گروهی هم به عنوان مبلغ. این نیروها بعدها با توجه به توانایی و تخصص خود در بخش‌هایی که آموزش دیده اند در جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به عنوان مثال ستاد راهبری به دنبال این است که یک مرکز تخصصی مربوط به هوش مصنوعی تأسیس کند و در این زمینه دارد تلاش‌هایی می‌کند که باقی آن به لطف الهی بستگی دارد. زمانی که این مرکز تأسیس شود و یا حتی در سطح پایین‌تر دوره‌هایی پودمانی در مراکز یا دانشگاه‌های مختلف بخواهد برگزار شود نیازمند استاد است. ما الان کمبود استاد داریم، اولویت‌های اول ما در تأمین اساتید، محققین و بزرگوارانی هستند که در این دوره‌ها آموزش دیده اند.

همچنین ما در زمینه‌های فلسفی فقهی حقوقی، اخلاقی، سبک زندگی، آینده پژوهی، آسیب شناسی اجتماعی و غیره در نسبت به هوش مصنوعی نیازمند این هستیم که محققین زیادی تربیت کنیم که با توجه به مبانی دینی کتاب و مقاله بنویسند و به شبهات این عرصه جواب دهند و همچنین در نگاه آرمانی خودمان -که امیدواریم به آن برسیم- حتی به طراحی هوش مصنوعی هم بخواهند ورود کنند گرچه ضرورت ندارد که در بحث طراحی حتماً در توسعه‌ی فناوری حضور پیدا کنند، اما ضرورت دارد که ساختارهای هوشمند را متناسب با سبک زندگی اسلامی طراحی بکنند و در اینجا ما نیازمند محققینی بسیار قوی هستیم.

از طرف دیگر در آینده نزدیک که ان شاءالله از شیوع کرونا به شدت کاسته می‌شود و خوابگاه‌ها و نشست‌های دانشجویی مجدداً راه می‌افتد و به تبع کنفرانس‌ها و سمینارها مجدداً تشکیل می‌شود؛ ما به شدت نیازمند طلبه‌های فاضل و اندیشمندی هستیم که بتوانند در این محیط‌های علمی حاضر شده و به سوالات پاسخ دهند لذا با این انگیزه‌ها ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند در حوزه‌های علمیه سراسر کشور تصمیم گرفته است دوره آموزشی تربیت پژوهشگر در زمینه هوش مصنوعی برای داوطلبان این عرصه برگزار کند.

ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند از شرکت کنندگان دوره تربیت پژوهشگر در زمینه نگارش پایان نامه سطح ۳ و ۴ حمایت می‌کند

۳- لطفاً برای علاقه مندان، ویژگی‌ها و مزیت‌های دوره تربیت پژوهشگر هوش مصنوعی را توضیح دهید.

در توضیحی که بیان شد بخش زیادی از مزایای دوره و توانمندی افراد برای حضور در این عرصه‌ها گفته شد. لازم به ذکر است منعی ندارد که فردی توانمند باشد و در هر سه عرصه حاضر شود و یا شخص خاصی علاقه داشته باشد که صرفاً در عرصه‌ای خاص ورود کند. این یکی از مزایا.

از مزیت‌های دیگر این است که شخصی که در این عرصه‌ها تخصص و توانایی پیدا کرده و توانسته است خودش را به جایگاهی مطلوب برساند پایان نامه‌های خود در سطح سه و چهار را متناسب با این دوره‌های انتخاب می‌کند و ستاد نیز در نگارش این پایان نامه‌ها، تأمین اساتید و پشتیبانی علمی به او کمک می‌دهد.

همچنین به عزیزان گواهی پایان دوره اعطا می‌شود و با توجه به رصدهایی که در طول دوره از افراد می‌شود متناسب با ظرفیت‌هایشان به مراکز مرتبط معرفی می‌شوند. تا از توانایی‌ها و ظرفیت‌های این بزرگواران استفاده شود.

فلسفه، فقه، حقوق، اخلاق و آینده پژوهی هوش مصنوعی از سرفصل‌های دوره تربیت پژوهشگر هوش مصنوعی است

۴- در این دوره چه سرفصل‌ها و مباحثی مطرح می‌شود؟

محورهای کلان سرفصل‌هایی که در این دوره هست شامل فلسفه هوش مصنوعی، فقه هوش مصنوعی، حقوق هوش مصنوعی، آینده پژوهی هوش مصنوعی، سبک زندگی و هوش مصنوعی، اخلاق هوش مصنوعی و آسیب شناسی هوش مصنوعی است که ان شاءالله در این زمینه‌ها از اساتید مرتبط با سطح علمی مناسب بهره خواهیم برد.

۵- لطفاً شرایط مورد نیاز برای متقاضیان و نحوه ثبت نام را توضیح دهید.

این دوره مختص طلاب ارجمندی است که سطح ۲ را به اتمام رسانده و سطح ۳ را نیز در حد کتبی پایه ۱۰ را به انجام رسانیده باشند (بحث امتحان شفاهی ضرورتی ندارد، اما طی دوره باید دریافت کنند) و آماده هستند که پایان نامه سطح ۳ خود را بنویسند این حداقل است. اما اگر پایان نامه سطح ۳ را نوشته و می‌خواهند سطح ۴ را بنویسند مانعی ندارد و می‌توانند در دوره شرکت کنند و ستاد نیز در این زمینه هم از آنها پشتیبانی می‌کند.

بزرگواران می‌توانند تا ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۰ برای ثبت نام به سایت ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند به آدرس itsetad.ir مراجعه نموده و نسبت به مطالعه فراخوان مربوطه و ثبت نام اقدام نمایند. همکاران ما در معاونت علمی پس از دریافت اطلاعات و تکمیل ثبت نام با ایشان جهت هماهنگی‌های بعدی در تماس خواهند بود.